مبحث هفتم مقررات ملی ساختمان ویرایش 1392 (آخرین ویرایش)

مبحث هفتم مقررات ملی ساختمان تحت عنوان «پی و پی سازی» ، تدوین و منتشر شد.

مبحث هفتم مقررات ملی ساختمان «پی و پی سازی» برای اولین بار در مرداد ماه 1369 منتشر شد. از آنجا که اساسا موضوع مهندسی ژئوتکنیک به علت پیچیدگی ها و عدم شناسایی هایی که در زمین موجود است، مانند سایر گرایش های مهندسی عمران در چارچوب آیین نامه و مقررات به راحتی نمی گنجد، متن اولیه این مبحث مختصر و در حد بیان تعاریف کلی عنوان شده بود. در ویرایش بعدی که در سال 1388 منتشر شد، علیرغم گسترش قابل توجه مطالب نسبت به ویرایش قبلی، اما اعداد و ارقام محدوده های طراحی مانند ضرایب اطمینان و حدود مجاز بهره برداری ارائه نگردید. با توجه به پیشرفت هایی که در این گرایش مهندسی پیش آمده، اعتقاد اعضا کمیته بر آن بوده است که لازم است اعداد و ارقام مورد نیاز طراحان را تا حد بیشتری مطرح نمود و لذا ویرایش حاضر با گسترش نسبتا وسیعی در مقایسه با متن قبلی روبروست که امید است مورد استفاده مهندسان قرار گیرد.

حرفه مهندسی ژئوتکنیک به علت آنکه تکیه بر آزمایش های صحرایی و آزمایشگاهی متعدد دارد و تغییرات قابل ملاحظه ای در خصوصیات خاک ها وجود دارد فضای حاکم بر مبحث این تخصص از سایر مباحث مقررات ملی ساختمان کمی متفاوت باشد. در این مبحث به قضاوت مهندسی از تفسیر مشاهدات و نتایج آزمایش ها تکیه بیشتری می شود و در این ارتباط هم تجربه مهندسی نقش اساسی تری به عهده می گیرد و هم مسئولیت مهندس افزایش می یابد.

زمینه اصلی ویرایش جدید، طراحی براساس حالات حدی است و در آن عمدتا به حالات حدی نهایی و بهره برداری پرداخته شده است. این دو حالت حدی علاوه بر آنکه با مفاهیم علمی و عملی ژئوتکنیک هماهنگی خوبی دارد، امروزه در بیشتر گرایش های مهندسی عمران مطرح شده و مورد استفاده قرار می گیرد. اما از آنجا که در عرف فعلی مهندسی کشور، طراحی پی ها و دیوارها عمدتا با روش تنش های مجاز صورت می گیرد، سعی شده با معرفی ضرایب اطمینان مناسب، یافته های حالات حدی با یافته های تنش های مجاز قابل مقایسه باشد و طراحان بتوانند مطابق معمول با روش تنش های مجاز یا مشابه سایر همکارانشان در حرفه مهندسی عمران با روش حالات حدی طراحی کنند.

از ویژگی های این مبحث ارتباط تنگاتنگ آن با سایر مباحث موجود در مقررات ملی ساختمان است. در این رابطه سعی شده ضمن منظور داشتن مسائل سازه ای، کمترین تناقضی با مباحث مربوط به آنها ایجاد نشود. وجود متخصص سازه در جمع کمیته تدوین کننده این مبحث خود نشانه اهمیت این موضوع است.

لازم است یادآوری شود که ضمن آنکه موضوع خاک و ژئوتکنیک از قدیمی ترین تخصص های مهندسی عمران است، ولی به علت پیچیدگی های خاص آن هنوز مسائل ناشناخته در آن فراوان بوده و نیاز به پژوهش و کسب تجربه بیشتری است. از این رو علی رغم اینکه در ویرایش جدید تا آنجا که ممکن بوده سعی شده برای سوالات و گزینه های مختلف طراحان، پاسخ های روشن و قاطعی داده شود، اما سوالات پاسخ داده نشده و با اشکالات متعددی ممکن است در متن فعلی وجود داشته باشد که برای برطرف کردن آنها نیاز به راهنمایی عموم مهندسان و اهل فن می باشد.

امید است استفاده کنندگان این مبحث از اظهار نظر و ارایه پیشنهاد و نقدهای خود دریغ نکنند و تدوین کنندگان مبحث را مورد عنایت قرار دهند. در پایان اعضاء کمیته مبحث از همکاران شورای تدوین که با ارائه نقطه نظرات و نقدهای خود طی جلسات مختلف باعث ارتقاء کیفیت این مبحث شدند، تشکر و قدردانی می نمایند.

کمیته تخصصی مبحث هفتم مقررات ملی ساختمان (1392)